1. Prostat kanseri sık karşılaşılan kanser tiplerinden midir?
2. Prostat kanseri kaç yaşında görülür?
3. Prostat kanseri ölümcül bir hastalık mıdır?
4. Prostat muayenesi nasıl yapılır ve doktora hangi bilgileri sağlar?
6. Prostat kanseri tanısında PSA nasıl kullanılır?
7. Prostat kanseri tanısı nasıl konulur?
8. Kadınlardaki meme ve rahim ağzı kanseri gibi prostat kanserinde de tarama yapılabilir mi?
9. Prostat kanseri tanısında MR’ın yeri nedir?
10. Prostat kanseri derecesinin tedaviye etkisi nasıldır?
11. Prostat kanseri tedavisi nasıl yapılır?
Prostat kanseri sık karşılaşılan kanser tiplerinden midir?
SaÄŸlık bakanlığı sitesindeki veriler incelendiÄŸinde prostat kanseri akciÄŸer kanserinden sonra erkeklerde en sık görülen ikinci kanser olarak tespit edilmiÅŸtir. Ülkemizde 1 yılda her 100.000 erkekten yaklaşık 36’sına prostat kanseri tanısı konulmaktadır. Yaklaşık her 8 erkekten birinin hayatının sonuna kadar prostat kanserine yakalanma ihtimali vardır.
Prostat kanseri kaç yaşında görülür?
Prostat kanseri tanısı konulan hastaların yarısından çoÄŸu 65 yaşından ileridir. Ailesinde prostat kanseri olanlarda ise daha erken yaÅŸlarda görülebilir.
Prostat kanseri ölümcül bir hastalık mıdır?
Her kanserde olduÄŸu gibi prostat kanserinde de tanı konulduÄŸundaki evre yaÅŸam süresini etkilemektedir. Hastalık prostata sınırlı ise 5 yıl boyunca prostat kanserine baÄŸlı ölüm muhtemel deÄŸildir. Batı ülkelerinde 1 yıl boyunca ölen erkeklerde prostat kanserine baÄŸlı ölümler %2,5’tir.
Prostat muayenesi nasıl yapılır ve doktora hangi bilgileri sağlar?
Prostat muayenesi makattan yapılır. Prostat kalın bağırsağın son kısmının hemen önünde yer aldığından buradan parmakla muayene (rektal tuÅŸe) edilebilir. Prostat yüzeyindeki küçük düzensizlikler bile bu muayenede kolayca fark edilebilir. Özelikle sert alanların parmakla hissedilmesi kanser olabileceÄŸini düÅŸündürür. Prostat kanseri genellikle organın bu yüzeyinde oluÅŸtuÄŸundan, parmakla prostat muayene metoduyla fazla aÄŸrı vermeden prostattaki büyüme ile ilgili fikir sahibi olunabilir.
PSA nedir?
PSA prostat spesifik antijenin kısaltmasıdır. Bu madde prostat tarafından salgılanan bir enzimdir. Görevi meniyi jel kıvamından akışkan hale getirmektedir.
PSA prostat kanserine özel bir madde deÄŸildir. Yani PSA’nın düÅŸük olması o kiÅŸide kesin olarak prostat kanseri olmadığını göstermeyeceÄŸi gibi, yüksek olması da kesinlikle prostat kanserinin habercisi deÄŸildir. PSA sadece kanserde deÄŸil, iyi huylu prostat büyümesinde de yükselebilir. Ayrıca prostat iltihabında, idrar yolundan sonda takılması sonrasında da kanda PSA yükselmesi olabilir.
PSA bize parmakla prostat muayenesi ile birlikte prostat kanseri olma ihtimalini göstermesi açısından önemli bir tetkiktir.
Prostat kanseri tanısında PSA nasıl kullanılır?
Prostatta iyi huylu büyüme veya iltihap veya kanser olduÄŸunda kandaki PSA miktarı artabilir. Yani her PSA artışı kanser var anlamına gelmez. Ä°lerleyen yaÅŸ ile birlikte prostat da büyüdüÄŸü için kanser olmasa dahi PSA’da artış olabilir.
PSA tetkiki sonrası biyopsi kararı almada tek tahlil yeterli görülmemektedir. PSA bazen prostat kanseri olmadığı halde prostat enfeksiyonu, yakın zamanda cinsel iliÅŸki veya prostat muayenesine baÄŸlı olarak da artabildiÄŸinden 1 ay sonra tekrar PSA tetkiki önerilmektedir.
Hangi PSA yüksekliÄŸinin kanserin habercisi, hangisinin iyi huylu büyüme sonucu olduÄŸu ayırt edebilmek için bazı hesaplamalar yapılır. Bunlardan en sık kullanılanı PSA yoÄŸunluÄŸudur. PSA yoÄŸunluÄŸu, PSA deÄŸerinin prostatın ultrason veya MR’la hesaplanmış hacmine bölünerek hesaplanır. EÄŸer sonuç 0,15’ten büyükse prostatta kanser olma ihtimali artmış demektir. 0,15’ten düÅŸük deÄŸerler ise genellikle iyi huylu büyüme sonucudur. Hesaplama için tıklayın.
Ä°kinci hesaplama ise serbest/total PSA'dır. Kanda PSA'nın bir kısmı herhangi bir proteine baÄŸlı olmadan yani serbest dolaşırken bir kısmı ise proteinlere baÄŸlı olarak bulunur. Serbest PSA düzeyi ayrıca ölçülebiliriz. PSA'nın serbest deÄŸerinin kandaki tüm PSA deÄŸerine bölümü sonucu elde edilen sayı 0,2'den yüksekse iyi huylu prostat büyümesine iÅŸarettir. Bu hesaplama total PSA deÄŸeri 4-10ng/ml arasında deÄŸeri olanlarda yapılır.
Prostat kanseri tanısı nasıl konulur?
Prostat kanserine özgü bir ÅŸikayet yoktur. Prostat kanserli hastaların çoÄŸu kontrol amacıyla gelen veya iyi huylu prostat büyümesi ÅŸikayetlerinden muzdarip olanlardır. Bu hastaların deÄŸerlendirilmesinde PSA yüksekliÄŸi ve/veya parmakla muayenede prostatında sertlik saptanması halinde prostat biyopsisi uygulanır. Prostat biyopsisi hastalığın tanısının konması için olmazsa olmaz bir deÄŸerlendirmedir. Prostat kanseri tanısı ancak patoloji doktorunun prostat biyopsisini deÄŸerlendirmesinden sonra konulabilir. Yani sadece muayene, kan tahlili ve görüntüleme yöntemleri ile prostat kanseri tanısı konulamaz.
Kadınlardaki meme ve rahim ağzı kanseri gibi prostat kanserinde de tarama yapılabilir mi?
Sık görülen bir kanser olmasından her erkeÄŸin 50 yaşından sonra, özellikle ailesinde prostat kanseri olanların 45 yaşından sonra yıllık üroloji poliklinik ziyaretleri prostat kanseri tetkikleri yaptırmaları önerilir.
Prostat kanseri tanısında MR’ın yeri nedir?
Biyopsi kararını vermede PSA ve prostat muayenesi yeterli olmazsa veya biyopside prostatın hangi bölgesinden parça almamız gerektiÄŸi konusunda yardıma ihtiyaç duyduÄŸumuzda multiparametrik MR adını verdiÄŸimiz görüntüleme yöntemine baÅŸvururuz. Multiparametrik MR bize prostatta kanser olması muhtemel bölgeleri biyopsi ile deÄŸerlendirmemiz için haritalayabilmektedir. (detaylı bilgiye prostat biyopsisi bölümünden ulaÅŸabilirsiniz)
Prostat kanseri derecesinin tedaviye etkisi nasıldır?
Prostat kanserinin çeÅŸitli dereceleri bulunmaktadır. Prostat kanseri derecesi patolojik deÄŸerlendirme ve PSA deÄŸerine bakılarak belirlenir. Bu derecelendirmenin patolojik deÄŸerlendirme kısmı puanlamasına Gleason skoru adı verilir. Skor 2-10 arası puanlandırılır; 6 ve 6’ya kadarki prostat kanserleri düÅŸük derecelidir.
DüÅŸük dereceli prostat kanserinin ölüme yol açma riski çok azdır. Oysa prostat kanseri tedavisinin nadiren de olsa hastanın hayatı üzerinde önemli etkileri olabilir. Bu sebeple hayatına kötü etkisi olma ihtimali çok az olan düÅŸük dereceli prostat kanserine sahip insanlara tedavi uygulamaktansa hastalığı yakından izlemek daha doÄŸru bir yaklaşım olabilir.
Prostat kanseri tedavisi nasıl yapılır?
Biyopsi sonrası prostat kanseri tespit edilirse elimizde tedavi için 3 yöntem bulunmaktadır. Ameliyat, radyoterapi (ışın tedavisi), ilaç tedavisi.
Hangi tedavinin seçileceÄŸi, hastalığın ÅŸiddetine, evresine ve hastanın genel durumuna ve tercihine göre deÄŸiÅŸiklik gösterir.
Her 3 tedavi seçeneÄŸinin de farklı ÅŸekilde uygulanma yolları bulunmaktadır. Ameliyat açık olarak yapılabileceÄŸi gibi, laparoskopik veya robot yardımlı laparoskopik olarak yapılabilir. Bütün ameliyat tiplerinin kanseri kontrol altına almadaki sonuçları benzerdir.
Radyoterapinin de çeÅŸitli uygulama yöntemleri bulunmaktadır. Prostata ışın vücut dışından verilebileceÄŸi gibi prostat içine radyoaktif iÄŸneler batırılarak vücut içinden de verilebilir.
Prostat kanserinde ilaç tedavisi nasıldır?
Ä°laç tedavisinde ilk hormonal tedaviler kullanılmakta sonrasında veya bazen beraberinde kemoterapi verilebilmektedir. Ä°laç tedavisi daha çok vücuda yayılmış prostat kanseri vakalarında veya radyoterapiye destek olarak kullanılmaktadır.
Prostat kanseri tedavisi sonrası nüks ihtimali nedir?
Prostat kanseri ameliyatından sonra hastalığın nüks etme ihtimali ameliyat öncesi PSA deÄŸeri, prostat biyospi patolojisi ve ameliyat patolojisi sonuçlarına göre hesaplanabilmektedir. Biyopsi patolojisine göre nüks ihtimalini hesaplamak için tıklayınız. Ameliyat patolojisi sonucuna göre nüks ihtimalini hesaplamak için tıklayınız. .