Prostat kanseri tanısı nasıl konulur?

Prostat kanseri tanısı için biyopsi gereklidir. Yani muayene, kan tahlili (PSA) veya görüntülüme yöntemleri prostat kanseri tanısı koyulması için yeterli değildir. Tanı ancak prostattan alınan parçaların patoloji doktoru tarafından değerlendirilmesi sonucu konulabilir.

Prostat biyopsisi nasıl yapılır?

İki şekilde yapılabilir. Her iki yöntemde de makattan prostatı görüntüleyebilmek için ultrason probu yerleştirilir. Birinci yöntemde biyopsi için kullanılan iğne makattan prostata batırılırken, ikinci yöntemde iğne perineden (apışarası) prostata ilerletilir.

Prostatın büyüklüğüne göre değişmekle birlikte genelde prostatın sağ ve sol tarafından üst, orta ve alt kısmından 2’şer parça olacak şekilde toplam 12 parça alınır.

Kaç numaralı parçanın hangi alandan alındığı kayıt altındadır. Patolog kanser çıkan parça numaralarını yazdığında bu şekilde prostatın hangi bölümünde kanser olduğunu tespit edebiliriz.

Prostat çok büyükse ve 12 bölgenin haricinde başka bir alandan da şüpheleniyorsak bu bölgelerden de parça alınabilir.

Sadece muayene ve ultrason klavuzluğunda yapılan prostat biyopsisinin dezavantajları nelerdir?

Prostat büyüklüğü kişiden kişiye değişir. 40 Yaşından sonra büyümeye başlayarak 50’li yaşlarda ortalama 40ml‘lik hacme (iri bir ceviz büyüklüğünde) ulaşır. Kanser bu organın her yerinden çıkmaz. Yani küçük bir bölgesinde kanser varken kalan tüm organ normal olabilir.

Ultrason maalesef kanserli prostat dokusu ile kanser olmayan normal prostat dokusunu ayırt edemez. Yani prostat biyopsisinde ultrason önceden belirlenmiş her hasta için standart olan 12 bölgenin yerlerini bulmamızda bize klavuzluk yapar. Sadece ultrason eşliğinde yapılan biyopsilerde her hastadan aynı şekilde aynı bölgelerden parça alınarak prostat kanseri varlığı araştırılır.

Kanserli doku parça alınan yerlerin dışından kaynaklanmış ise sadece ultrason klavuzluğu ile yapılan biyopsilerde saptanamayabilir; yani patoloji doktoru hastada prostat kanseri olduğu halde kanser yok raporu verebilir. Şekil 4’deki kırmızı boyalı alanlarda kanser olduğunu varsayalım. Bu durumda hastanın sadece 1’den 12’ye kadar numaralandırılmış prostat bölümlerinden parça alırsak kanseri tespit edemeyiz.

MR füzyon prostat biyopsisinin sadece ultrason ile yapılan biyopsiye avantajı nedir?

Ultrasonda prostattaki kanserli alanlar ile normal alanlar aynı şekilde görünür. Kanserli doku ile normal dokuyu ayırt edebilmek MR ve bilgisayar teknolojisi ile mümkündür.

Prostat kenserinden şüphelenilen hastalar prostatın detaylı görüntülenmesi için multi parametrik MR ile değerlendirilir. MR kanser olması muhtemel bölgelerin haritasını çıkarır. Bu kanserli bölgelerin maalesef ultrason ile normal prostat dokusundan ayırt edilebilmesi mümkün değildir.

Biyopsi ultrason kılavuzluğunda yapıldığı için biyopsiden önce özel yazılımlarla prostatın MR görüntüsü ile ultrason görüntüsünü eşleştirilir. Bu şekilde MR‘da kanser şüpheli alanlar prostatın ultrason görüntüsü üzerinde işaretlenir.

Bu şekilde artık ultrasonla kanserli olması muhtemel prostat bölgelerini tespit edilip o alanlardan örnek alınabilmektedir. Bu işleme prostat MR füzyon biyopsisi adı verilmektedir.

Prostat biyopsisi ağrılı bir işlem midir?

Lokal anestezi altında yapılabilen bir işlemdir. Biyopsiden önce ultrason ile prostata sinirlerin girdiği bölgelere lokal anestetik verilerek prostat uyuşturulur. Hasta konforu açısından sedasyon adı verilen hafif anestezi altında yapılması önerilir.

Hastanede yatmak gerekli mi?

Hayır günü birlik olarak yapılabilir. Hatta sedasyon altında yapılan hastalar dahi işlemden 2-3 saat sonra taburcu olabilirler.

Biyopsiden önce yapılması gerekenler nelerdir?

İşlem makattan yapılacağı için bağırsak hazırlığı gereklidir. Bunun için işlemin yapılacağı gün hastaneye gitmeden önce lavman kullanılabilir.

Aspirin gibi kann sulandırıcı ilaç kullanılıyorsa doktora danışılarak ilaç biyopsiden 5 gün önce kesilmelidir.

İşlemden önce infeksiyona karşı önlem amacıyla doktorun önerdiği antibiyotik kullanılmalıdır.

Biyopsiden sonra nelere dikkat edilmeli?

İşlemden sonra yaklaşık 1 hafta idrarla, dışkıyla ve meniyle kan gelebilir. Hatta kanlı meni 1 ay kadar sürebilir. Bu sebeple işlemden sonra 5 gün kadar kan sulandırıcı ilaçlar kullanılmamalıdır.

İşlemden sonra prostat infeksiyonu olabilir. Eğer taburcu olduktan sonra ateş, idrar yapmada güçlük olursa ürolojiye başvurulmalıdır.