Mesane kanseri nedir?

Mesanenin içi kısmını yani idrarla temas eden kısmını döşeyen hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıdır.

Mesane kanserinin belirtileri nelerdir?

İdrarla ağrı olmaksızın kan ve pıhtı gelmesine yol açabilir. Eğer böbreklerin mesaneye açıldıkları kanalda tıkanmaya yol açarsa böbrek taşına benzer ağrı yapabilir.

blood_in_toilet_bowl-984302058.jpg_format=pjpg&auto=webp&width=704.jpg

Mesane kanser sık görülen bir hastalık mıdır?

Sağlık bakanlığı sitesindeki 2017 ulusal verilerine göre ülkemizdeki istatistikler incelendiğinde mesane kanseri erkeklerde en sık görülen 4. kanser olarak tespit edilmiş. (Şekil 1) 1 Yılda her 100.000 erkekten 20,1’ine böbrek kanseri tanısı konulurken kadınlarda ise bu oran 100.000’de 2,8 olarak tespit edilmiş.

Mesane kanseri erkeklerde en sık görülen 4. kanserdir. Türkiye’de 2017 yılında erkeklerde izlenen tüm kanserlerin %7,5’i mesane kanseriydi. (Şekil 1) Kadınlarda ise ilk 10 kanser arasında ürolojik kanser bulunmamaktadır.

Mesane kanseri tanısı nasıl konulur?

İdrarla kan gelmesi şikâyeti olan hastalar, özellikle 50 yaşından büyük ve sigara da içiyorlarsa detaylı olarak değerlendirilmelidir. İlk değerlendirme ultrason ile yapılır. Ultrason ile mesanede kitle tespit edilen hastaların tanıyı kesinleştirmek için vakit kaybetmeden ameliyata alınması gerekir.

Ultrason kanamaya sebep olabilecek bir problem tespit etmese bile mesane, ultrasonun gözden kaçırabileceği küçük bir tümör açısından kamera ile (sistoskopi) değerlendirilmelidir.

Sistoskopi nasıl yapılır?

Işık ve optik sistemi olan bir uzun ince teleskop yardımıyla idrar kanalından (üretra) girilerek, idrar kanalını ve mesane içini direkt görerek değerlendirme işlemidir. Kadınlarda bu işlem hiçbir anesteziyi gerektirmezken, erkeklerde idrar kanalının içine verilen bir anestezik ile lokal (mevzi) anestezi altında rahatlıkla sistoskopi yapılır. Bu işlem sırasında tümör şüphesi olan alanlardan biyopsi alma gereçleriyle de biyopsi örneği alınabilmektedir. Bu biyopsi örneklerinin patolojik olarak değerlendirilmesi kesin tanı koydurucudur.

Mesanede kitle tespit edilen hastalarda ne yapılmalıdır?

Aksi patolojik değerlendirme ile gösterilmedikçe bütün mesane kitlelerine mesane kanseri gibi yaklaşmak gerekir. İyi huylu mesane tümörlerine nadiren rastlanılır. Tedavinin ilk basmağı kamera (sistoskopi) eşliğinde tümörün kazınarak çıkarılması (TUR-M) ve patolojiye gönderilmesidir. Bu ameliyattan sonra tedaviye nasıl devam edileceğine patoloji raporuna göre karar verilir.

Mesane kanseri evresi nasıl belirlenir?

Mesane 3 tabakalı bir organdır. İçten dışa doğru 1. tabaka epitel, 2. tabaka kas ve 3. tabaka ise seroza adı verilen dış cidardır. İlk ameliyatta (TUR M) alınan parçalar patoloji doktoru tarafından değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda eğer tümör 1. tabakayı aşmamış ise (Ta, T1) kısa vadede ikinci bir ameliyat gerekli olmadan mesane içine ilaç tedavisi de vermek suretiyle hastalık kontrol altına alınabilir. Eğer kanser mesanenin iç tabakasını aşmış ve alttaki kas tabakasına ulaşmışsa (T2) veya kas tabakasını da aşmış ve dış cidara ilerlemişse (T3) veya dış cidarı da aşmış ve çevre organlara ilerlemişse (T4) ilk ameliyat (TUR M) tedavide yeterli olamayacaktır.

Karsinoma insitu (Tis) mesane kanserinin ayrı bir tipidir. Bu tip kanser derin tabakalara inmemiş olsa bile ilerlemeye çok meyillidir ve sadece TUR M ameliyatı tedavide yeterli olmayabilir.

Erken evre mesane kanserinde (Ta, T1) TUR M ameliyatından sonra neler yapılır?

Ameliyattan sonraki ilk 24 saat içerisinde kamera ile görülemeyecek mesane içinde yüzen kanser hücrelerini öldürmek için mesane içine kemoterapi verilebilir.

TUR M ameliyatında 2-3 hafta sonra 6 hafta süreyle mesane içine haftada 1 defa kemoterapi veya BCG verilir. BCG mesane içine vücut savunma sistemi hücrelerini çekerek kamera ile tespit edilemeyen kanser hücrelerinin öldürülmesini sağlar.

Nükse engel olmak için bu mesane içi ilaç tedavisine hastalığın ilerleme potansiyeli göz önünde bulundurularak karar verilmek üzere 1 yıl veya 3 yıl boyunca 3 ayda bir 3’er hafta (veya her ay 1 defa) şeklinde devam edilir. Bu tedavi ile birlikte tümörün evre ve saldırganlık durumuna göre değişmek üzere belirli aralıklarla sistoskopi (kamera ile mesaneye girilerek kanser kontrolü) yapılır.

Tis Evreli mesane kanserinde TUR M ameliyatından sonra neler yapılır?

Tis mesane kanseri tehlikeli bir alt tip olup nüks etme ve yayılma ihtimali çok yüksektir. Bu özellikteki kanserli alan ile normal mesaneyi ayırt etmek çok güçtür. Yani sistoskopideki görünümü normal mesane dokusuna çok benzer ve bundan dolaylı cerrah normal alan olarak düşünerek kanserli alanların tamamını çıkarmamış olabilir. Bu sebeple patolojik değerlendirmede Tis saptanmış ise bu bize mesanede halen kanser hücresi olma ihtimalinin yüksek olduğunu düşündürür. Eğer patolojide karsinoma insitu (Tis) tespit edilmiş ise TUR M ameliyatından 2-3 hafta sonra 6 hafta süreyle mesane içine haftada 1 defa BCG verilir. BCG mesane içine vücut savunma sistemi hücrelerini çekerek kamera ile tespit edilemeyen kanser hücrelerinin öldürülmesini sağlar. Kanserin nüksüne ve ilerlemesine engel olmak için bu tedaviye 1 yıl veya 3 yıl boyunca, 3 ayda bir 3’er hafta (veya her ay 1 defa) devam edilir. Bu tedavi ile birlikte tümörün belirli aralıklarla sistoskopi (kamera ile mesaneye girilerek kanser kontrolü) ile kontrolü yapılır.

Tis evreli mesane kanserini atlamamak için ne yapılabilir?

Mesanenin bu kanser tipinde beyaz ışık ile yapılan sistoskopiyle normal mesane dokusu ile kanser dokusunu ayırt etmek bazen imkansızdır. Beyaz ışıkla görünmeyen kanserli alanları atlamamak için iken özel kimyasallar ile farklı renk ışık kullanılabilir. Sistoskopiden önce mesaneye HAL (heksaminolevülinat) verilir ve mesane mavi ışık altında değerlendirilir. Bu işleme florosan sistoskopi adı verilir. Kanserli alanların tespitinde beyaz ışık sistokopisinden daha üstündür ancak her tespit ettiği alan kanser çıkmayabilir. Bazen iltihaplı alanları kanser gibi görebilmektedir.

Derin tabakalara ilerlememiş mesane kanserli hastaların takibi nasıl yapılır?

Mesanenin alınmadığı hastalarda nüks takibi mesanenin belli aralıklarla kamera (sistoskopi) ile değerlendirilmesi yolu ile yapılır. Maalesef ultrason, tomografi veya MR ile sistoskopi kadar detaylı değerlendirme yapılamamaktadır.

Takiplerde yeni kanser saptanırsa ilk tanı konulduğunda yapılan işlemler tekrarlanır.

TUR M ameliyatından sonra herhangi bir tedavi alınmaması durumunda hastalığın nüks ihtimalini hesaplamak için tıklayınız.

İleri evre mesane kanserinde (T2, T3, T4) TUR M ameliyatından sonra neler yapılır?

Bu evredeki hastalığın vücuda yayılma riski vardır bu sebeple akciğer ve karın içi görüntülüme (tomografi veya MR) yapılarak metastaz araştırılır. Metastaz yok ise (vücuda yayılmamış ise) Mesanenin ikinci bir ameliyat ile tamamen alınması (sistektomi) gerekebilir.

Mesane alınması öncesi herhangi bir tedavi verilir mi?

Görüntüleme yöntemleri ile tespit edilememiş, henüz tespit edilemeyecek büyüklükteki, metastazların bulunma ihtimaline binaen kemoterapi (neoadjuvan kemoterapi) verilebilir.

Mesanenin alınması dışında bir yöntemle tedavi mümkün değil mi?

Kas tabakasına veya daha derine ilerlemiş hastalığın mesanenin alınması dışında daha iyi sonuçlar veren başka bir tedavisi yoktur. Bu durumun bilincinde olarak mesanesini yitirmemek isteyen hastalara çoklu tedavi yapılabilir. Bu yöntemde hastanın mesane duvarında halen bulunma ihtimali olan kanser hücrelerini alabilmek için tekrar daha derin ve geniş TUR M ameliyatı yapılır. Sonrasında ise radyoterapi ve kemoterapi verilir.

Tekrar hatırlatmakta fayda var. Bu yöntem hastalığı kontrol etme açısından pek de tavsiye ettiğimiz bir yöntem değildir.

Mesane alındığında hastanın idrar çıkışı nasıl sağlanır?

Mesane alındıktan sonra idrarı vücud dışına çıkarmak için iki yöntem uygulanabilir.

Yapay Mesane (Bağırsaktan yeni mesane): Bu yöntemde ince bağırsaktan 40-45cm uzunluğunda bir parça çıkarılır ve bu parçaya küre şekli verilir. Kürenin üst kısmına böbreklerden çıkan idrar yolları (üreterler) dikilir kürenin alt kısmı ise alt idrar yoluna (üretra) dikilerek hastanın kendi idrar yolundan işeyebilmesi sağlanır. Yapay mesaneli hastalarda normal mesanedeki gibi idrar yapma hissi olmamakla birlikte yapay mesanenin dolduğu karında şişkinlik hissi ile anlaşılır. Hastalar işemek için karın kaslarını kasarak ve karın alt kısmına biraz baskı uygulayarak işemeyi sağlayabilirler
İleal Loop: Bu yöntemde ise böbreklerden çıkan idrar kanalları (üreterler) ince bağırsaktan alınan 10-15cm’lik bir parçaya bağlanır ve alınan bağırsağın diğer ucu karın cildine dikilir. Karın cildine dikilen bağırsakdan gelen idrar ise cilde yapıştırılan su sızdırmaz bir torbaya biriktirilir. Bu torba her gün değiştirilir.