Böbrek kanseri sık rastlanılan bir kanser tipi midir?

Sağlık bakanlığı sitesindeki 2017 ulusal verilerine göre ülkemizde böbrek kanseri erkeklerde en sık görülen 7. kanser olarak tespit edilmiş. Kadınlarda ise ilk 10 kanser arasında ürolojik kanser bulunmamış.

1 Yılda her 100.000 erkekten 7,2’sine böbrek kanseri tanısı konulurken kadınlarda ise bu oran 100.000’de 3,4 olarak tespit edilmiş.

Böbrek kanseri hangi yaş aralığında görülür?

50 yaşından önce nadiren görülür; ancak bazı genetik hastalıklarda daha erken yaşta ortaya çıkabilir.

Böbrek kanseri sıklığını artıran genetik hastalıklar nelerdir?

von Hippel-Lindau hastalığı (VHL).

Herediter leiomyomatosis ve böbrek kanseri (HLRCC).

Birt-Hogg-Dubé sendromu (BHD).

Herediter papiller böbrek kanseri (HPRC).

Cysts_and_tumors_in_Von_Hippel–Lindau_disease.png

Genetik hastalıklar dışında böbrek kanseri sıklığını artıran faktörler nelerdir?

Sigara kullanımı
Aşırı kilo
Hipertansiyon hastalığı
Diyaliz
Bazı böbrek kistleri

Böbrek kanserinin belirtileri nelerdir?

Görüntüleme yöntemlerinin gelişmediği dönemlerde böğür ağrısı, karında şişlik ve idrarla kan gelmesi şikâyetlerine yol açarken günümüzde görüntüleme yöntemlerinin özellikle ultrasonun sık kullanılması ile böbrek tümörlerinin çoğu herhangi bir şikâyete yol açmadan tespit edilebilmektedir.

Ultrasonda böbrekte tümör tespit edildikten sonra yapılması gerekenler nelerdir?

İzlenen kitlenin iyi huylu mu yoksa kanser mi olduğunun ayırımı için ilaçlı tomografi veya MR çekilmelidir. Tümörün kanser olduğuna karar verilmişse vücuda yayılım (metastaz) araştırılmalıdır. Böbrek kanseri en çok akciğere yayılım yapacağından akciğerler tomografi ile değerlendirilmelidir.

Ultrasonda izlenen böbrek tümörlerinin hepsi kanser midir?

Hayır. Renal adenom, onkositom, anjiyomyolipom, lipom, fibrom böbrekte tespit edilebilen iyi huylu kitlelerdir.

Bu kitlelerin kanserden ayırımı ilaçlı tomografi ve MR’daki görünümlerinin kanserden farklı olması ile yapılır. Bazı durumlarda kanserle benzer görünüme sahip olabilirler. Bu durumda böbrek biyopsisi yapılabilir.

20210616_035752_655571_ky-thuat-sinh-thiet.max-1800x1800.jpg

Böbrek biyopsisi kesin tanı koyucu mudur?

Hayır. Bazen kitle kanser olduğu halde patolojik değerlendirmede iyi huylu gibi gözükebilir; ancak görüntülüme yöntemlerinden kesin sonuç elde edilemediğinde ve ameliyat da riskli ise veya minimal ivaziv adını verdiğimiz ameliyatsız yöntemle kitlenin ortadan kaldırılması planlanıyorsa biyopsi yapılmalıdır.

İyi huylu böbrek tümörlerinde tedavi gerekli midir?

Hayır, ancak kitle şikâyete yol açıyorsa; ağrı, kanama gibi veya böbrek fonksiyonlarını bozuyorsa veya ileride problem oluşturma riski varsa tedavi edilmelidir. Örneğin anjiyomyolipom adı verilen kitleler çok sayıda damar içerir; özellikle 4cm’den büyük boyutlara ulaşırlarsa kanamaya hatta ölümle sonuçlanabilecek şiddette kanamaya yol açabilirler. Bu durumlarda ameliyatla kitle çıkarılabilir veya kitleye giden damarların anjiyo ile kapatılarak (embolizasyon) tümörün küçülmesi sağlanabilir.

Böbrek kanseri evrelemesi nasıl yapılır?

Tümörün büyüklüğü, böbrek toplardamarı, böbrek çevresi zar (gerota zarı), ana toplardamar (vena cava) ile ilişki durumuna göre hastalık evrelendirilir. Evreleme tedavi tercihinde son derece önemlidir.

Böbrek kanseri tedavisi nasıl yapılır?

Vücuda yayılmamış böbrek kanserinde en etkili tedavi ameliyattır. Ameliyat açık, laparoskopik veya robot yardımlı laparoskopik olarak yapılabilir. Tedavi başarısı açısından bu yöntemlerin birbirlerine üstünlükleri yoktur. Laparoskopik yöntemlerin avantajları ameliyattan sonra daha kısa sürede hastaneden çıkma, daha küçük yara izi ve daha az ağrı olmasıdır.

Ameliyatla bütün böbrek mi alınır yoksa sadece tümör mü?

Tümörün evresi, bulunduğu yer, diğer böbreğin durumuna göre karar verilir. Böbreğin alındığı ameliyat nefrektomi sadece tümörün alındığı ameliyat ise parsiyel nefrektomi olarak adlandırılır. Her iki ameliyat açık veya laparoskopik veya robot yardımlı laparoskopik olarak yapılabilir.

Hangi ameliyatın yapılacağına nasıl karar verilir?

Genelde 7cm’den küçük kitlelerde sadece tümör çıkartılır. Böbreğe zarar vermeden çıkarılması mümkün 7cm’den büyük tümörlerde de kansersiz böbrek dokusu korunabilir. Özellikle diğer böbreği olmayan hastalarda veya böbrek kanserine genetik yatkınlığı olan ve ileride diğer böbrekte de tümör çıkması muhtemel hastalarda böbrek korunmaya çalışılır. Maalesef bazen de 7cm’den küçük olduğu halde böbrek ana damarlarına zarar vermeden çıkarılması mümkün olmayan tümörlerde bütün böbreğin alınması gerekebilir. Ameliyattan önce detaylı radyolojik değerlendirme ile hangi ameliyatın yapılacağı kararlaştırılır ancak ameliyat esnasında bazen görüntüleme yöntemlerinde tespit edilemeyen anatomik durumlarla karşılaşılabilir. Bu gibi vakalarda ameliyat esnasında karar değiştirilerek bütün böbreği almaya veya sadece tümörü almaya karar verilebilir. Gelişmiş MR ve tomografi teknolojisi ile cerraha ameliyat öncesinde böbrek ve çevre organlar hakkında son derece detaylı anatomik bilgiler sağladığından günümüzde ameliyat sırasında değişiklik son derece nadiren gerekli olmaktadır.

Tek böbrek vücut için yeterli mi?

Eğer ameliyat sonrası kalan böbrekte bir problem yoksa kişinin hayatını ameliyat öncesi gibi devam ettirmesine engel bir durum yoktur. Ancak böbrek tümörlü hastaların çoğunun 50 yaşından büyük olduğu düşünüldüğünde ve beraberinde böbreğe hasar veren yüksek tansiyon ve/veya diyabet gibi kronik hastalıklar da mevcutsa kalan tek böbrek vücudun ihtiyacını ideal düzeyde karşılayamayabilir. Böbrek alındıktan sonra üre düzeyleri artabilir. Genelde bu diyalize ihtiyaç olacak kadar ileri düzeyde olmaz.

Vücuda yayılmış böbrek kanserinde tedavi nasıldır?

Eğer çok sayıda yayılım odağı (metastaz) yoksa ve bu odaklar ameliyat ile çıkarılabilecek durumdaysa böbrek kanseri ile birlikte bu odaklar da ameliyatla çıkarılır.

Eğer çok sayıda yayılım (metastaz) varsa sadece böbrek kanseri cerrahisi yapılıp ilaç tedavisine geçilir veya ameliyat yapılmadan sadece ilaç tedavisi verilir.

Ameliyat olamayacak durumdaki hastalarda böbrek kanseri tedavisi nasıl yapılır?

Minimal invaziv yöntemler adını verdiğimiz teknikler ile böbrek kanseri vücud içerisinde yok edilebilir. Bu tekniklerde görüntüleme yöntemi eşliğinde tümöre hücre ölümünü sağlayacak derecede radyofrekans ile ısı veren veya sıvı azot ile donduran iğneler yerleştirilir. Kanseri aşırı ısıtarak veya dondurarak kanser hücreleri öldürülerek tümör küçültülmeye çalışılır. Bu yöntemlerin uzun dönem başarısı ameliyat kadar iyi olmadığından ameliyat olmasına engel bir durumu olmayan hastalarda önerilmemektedir.

Böbrek kanserinde takip?

Böbrek kanserinde nüks takibi akciğerler ve batın görüntülemesi ile yapılır. Böbrek tamamen çıkarılmış bile olsa böbreğin alındığı bölgede nüks görülebilir. Eğer sadece kanser çıkarılmış ise kalan böbrek dokusu nüks açısından izlenmelidir.